Chị Nguyễn Thị Vân, ở tổ dân phố 5, phường Nghĩa Tân (Gia Nghĩa), có 2 ha đất. Trên diện tích đất này, chị trồng 1.700 cây cà phê, 500 cây tiêu và 150 cây ăn trái gồm xoài, mít.
Ông Trịnh Đình Đông, tổ dân phố 5, phường Nghĩa Trung (Gia Nghĩa) xen canh nhiều loại cây trồng, giúp nâng cao hiệu quả sử dụng đất, bảo đảm nguồn thu nhập
Những năm qua, giá các mặt hàng nông sản xuống thấp, trong khi giá vật tư nông nghiệp ở mức cao, nên đời sống của nông dân gặp nhiều khó khăn. Vì thế, việc trồng xen nhiều loại cây đã giúp chị giảm chi phí đầu tư, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Với mô hình sản xuất đa cây này, mỗi năm, gia đình chị chi phí khoảng 60 triệu đồng cho sản xuất, ít hơn khoảng 20 triệu đồng so với trồng riêng biệt từng loại cây.
Trồng xen canh cũng giúp chị tiết kiệm được nhiều diện tích đất. Cụ thể, theo chị Vân, với số lượng cây trồng nói trên, nếu trồng riêng biệt từng loại, gia đình phải cần tới 4 ha đất.
Còn gia đình ông Trịnh Đình Đông, tổ dân phố 5, phường Nghĩa Trung (Gia Nghĩa), có 1,6 ha đất được trồng xen canh cà phê, hồ tiêu và sầu riêng. Theo ông Đông, việc trồng xen các loại cây trồng đã tận dụng được đất đai, nâng cao hiệu quả kinh tế.
Vườn của ông Đông tạo thành 3 tầng gồm: Tầng cao là sầu riêng, tầng trung là hồ tiêu và tầng thấp là cà phê. Sầu riêng ở tầng cao giúp che nắng, chắn gió cho cà phê và hồ tiêu. Các loại cây trồng trong vườn đã tạo thành một hệ cộng sinh lý tưởng.
Mỗi năm, 1.000 cây cà phê, ông Đông thu hoạch từ 3 - 4 tấn cà phê nhân. Còn 42 cây sầu riêng, trung bình cho khoảng 2 tạ quả/1 cây. Hơn 300 trụ hồ tiêu mỗi năm ông thu về 5 tạ tiêu khô.
Theo tính toán của ông Đông, thời điểm giá cà phê, hồ tiêu ở mức tương đối, sau khi trừ chi phí, gia đình thu về tầm 220 -250 triệu đồng. Còn những năm giá cà phê, hồ tiêu ở mức thấp thì ông vẫn bù lại nguồn nhập từ sầu riêng.
Anh Trương Đình Nhật, thôn Nam Phú, Nam Đà (Krông Nô), có gần 2 ha đất trồng 1.500 cây cà phê xen với 180 cây sầu riêng. Anh Nhật chia sẻ: “Nhờ trồng xen sầu riêng mà mấy năm nay thu nhập của gia đình được bảo đảm. Nếu chỉ trồng mỗi cà phê mà giá xuống thấp như hiện nay thì gia đình không biết lấy gì mà sinh sống”.
Theo nhiều bà con nông dân, xen canh các loại cây trồng giúp giảm rủi ro về giá nông sản, mất mùa, biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, việc trồng xen ít nhiều có những hạn chế nhất định. Đó là khó đồng bộ trong khâu chăm sóc, quy mô sản phẩm không lớn, sụt giảm năng suất...
Mặc dù vậy, với thực tế tình hình sản xuất nông nghiệp những năm qua, trồng xen đã giúp nông dân tránh thua lỗ, bảo đảm duy trì nguồn thu nhập.
Theo Sở Nông nghiệp và PTNT, các mô hình sản xuất xen canh xuất hiện trên địa bàn tỉnh từ nhiều năm qua. Phần lớn các mô hình như vậy đều mang lại hiệu quả cho người dân.
Tuy nhiên, bà con cần cân nhắc khi xen canh, nhất là lựa chọn các loại cây trồng sao cho hợp lý. Đối với những gia đình có diện tích đất lớn thì nên chuyên canh để sản xuất theo quy mô hàng hóa, nâng cao giá trị sản phẩm...
Bài, ảnh: Thanh Nga
